Definicije osnovnih pojmova
Definicije najvažnijih pojmova u vezi sa budžetom, njegovom izradom, izvršenjem i praćenjem i
izveštavanjem date su u Zakonu o budžetskom sistemu koji uređuje ceo budžetski proces u našoj zemlji. Zakon o budžetskom sistemu je najvažniji zakon za sve koji nameravaju da se bave praćenjem budžetskog procesa na bilo kom nivou vlasti.
Šta je budžet?
Budžet lokalne vlasti je odluka kojom se procenjuju prihodi i primanjai utvrđuju rashodi i izdaci za period od godinu dana. Ulaganje u investicione projekte se u budžetima obično iskazuje za period od tri godine. Budet donosi skupština opštine, odnosno grada ili grada Beograda.
Rebalans budžeta lokalne vlastije promena odluke o budžetu lokalne vlasti u toku budžetske godine, kojom se menja, odnosno dopunjuje budžet. Rebalans budžeta se donosi po istoj proceduri po kojoj se donosi i budžet. Lokalna vlast može neograničen broj puta menjati budžet u toku budžetske godine. Česte promene budžeta ukazuju, ili na nerealno planiranje budžeta, ili na pojavu vanrednih i nepredviđenih okolnosti koje iziskuju promenu budžeta.
Završni račun budžeta lokalne vlasti je kojom skupština opštine za svaku budžetsku godinu utvrđuje visinu ostvarenih prihoda i rashoda i finansijski rezultat budžeta lokalne vlasti (budžetski deficit ili suficit). Završni račun nam daje odgovor na pitanje koliko je od planiranih prihoda neka lokalna vlasti uspela da prikupi i za koje namene, odnosno rashode je prikupljeni novac utrošen.
Aproprijacija („budžetska stavka“) je odlukom o budžetu lokalne vlasti dato odobrenje za trošenje javnih sredstava do određenog iznosa i za određene namene za budžetsku godinu. Iz ove definicije vidimo da je aproprijacija ili kako je često nazivamo „budžetska stavka“, odobrenje za trošenje sredstava, ali sa dva vrlo važna ograničenja, i to: ogranečenje iznosom odobrenih sredstava koji se ne sme prekoračiti, i ograničenje namene sredstava koja takodje ne može biti promenjena, osim u slučaju da se donese rebalans budžeta.
Budžetski rečnik
Programski budžet Sa izradom budžeta za 2015.godinu naša država je započela proces prelaska na jedan novi model budžetiranja na državnom, ali i na lokalnom nivou takozvano programsko budžetiranje.Programsko budžetiranje predstavlja budžetiranje po programskoj klasifikaciji kojom se prikazuju ciljevi, očekivani rezultati, aktivnosti i sredstva potrebna za realizaciju planiranih aktivnosti.Programsko budžetiranje znači uspostavljanje novog načina planiranja i raspodele budžetskih sredstava tako da se uvodi jasna veza između politika vlasti odnosno programa koje sprovodi, ciljeva tih programa i očekivanih rezultata s jedne, i sredstava potrebnih za njihovu realizaciju s druge strane.Praktično, uvođenje programskog budžetiranja bi trebalo da omogući merenje cene koštanja svakog ponuđenog rešenja nekog problema. Takođe, za izabrano rešenje se identifikuje korisnik koji je zadužen za realizaciju aktivnosti, a samim tim je uspostavljena i odgovornost za realizaciju aktivnosti. Način na koji sada naše lokalne vlasti izradjuju budžet je samo prvi korak ka programskom budžetu. U narednim godinama se očekuje nadogradnja programske strukture budžeta, procedura za pripremu budžeta, njegovo izvršavanje i izveštavanje. Programsku strukturu budžeta čine: Program, programska aktivnost i projekat. Program je skup mera koje korisnici budžetskih sredstava sprovode u skladu sa svojim ključnim nadležnostima i utvrđenim srednjoročnim ciljevima. Sastoji se od nezavisnih, ali tesno povezanih komponenata - programskih aktivnosti i/ili projekata. Utvrđuje se i sprovodi od strane jednog ili više korisnika budžetskih sredstava i nije vremenski ograničen.
Programska aktivnost je tekuća i kontinuirana delatnost korisnika budžetskih sredstava, koja nije vremenski ograničena. Sprovođenjem programske aktivnosti se postižu ciljevi koji doprinose dostizanju ciljeva programa. Utvrđuje se na osnovu uže definisanih nadležnosti korisnika budžetskih sredstava i mora biti deo programa. Projekat je vremenski ograničen poslovni poduhvat korisnika budžetskih sredstava čijim sprovođenjem se postižu ciljevi projekta, odnosno programa.
Šta je budžet?
Budžet lokalne vlasti je odluka kojom se procenjuju prihodi i primanjai utvrđuju rashodi i izdaci za period od godinu dana. Ulaganje u investicione projekte se u budžetima obično iskazuje za period od tri godine. Budet donosi skupština opštine, odnosno grada ili grada Beograda.
Rebalans budžeta lokalne vlastije promena odluke o budžetu lokalne vlasti u toku budžetske godine, kojom se menja, odnosno dopunjuje budžet. Rebalans budžeta se donosi po istoj proceduri po kojoj se donosi i budžet. Lokalna vlast može neograničen broj puta menjati budžet u toku budžetske godine. Česte promene budžeta ukazuju, ili na nerealno planiranje budžeta, ili na pojavu vanrednih i nepredviđenih okolnosti koje iziskuju promenu budžeta.
Završni račun budžeta lokalne vlasti je kojom skupština opštine za svaku budžetsku godinu utvrđuje visinu ostvarenih prihoda i rashoda i finansijski rezultat budžeta lokalne vlasti (budžetski deficit ili suficit). Završni račun nam daje odgovor na pitanje koliko je od planiranih prihoda neka lokalna vlasti uspela da prikupi i za koje namene, odnosno rashode je prikupljeni novac utrošen.
Aproprijacija („budžetska stavka“) je odlukom o budžetu lokalne vlasti dato odobrenje za trošenje javnih sredstava do određenog iznosa i za određene namene za budžetsku godinu. Iz ove definicije vidimo da je aproprijacija ili kako je često nazivamo „budžetska stavka“, odobrenje za trošenje sredstava, ali sa dva vrlo važna ograničenja, i to: ogranečenje iznosom odobrenih sredstava koji se ne sme prekoračiti, i ograničenje namene sredstava koja takodje ne može biti promenjena, osim u slučaju da se donese rebalans budžeta.
Budžetski rečnik
Programski budžet Sa izradom budžeta za 2015.godinu naša država je započela proces prelaska na jedan novi model budžetiranja na državnom, ali i na lokalnom nivou takozvano programsko budžetiranje.Programsko budžetiranje predstavlja budžetiranje po programskoj klasifikaciji kojom se prikazuju ciljevi, očekivani rezultati, aktivnosti i sredstva potrebna za realizaciju planiranih aktivnosti.Programsko budžetiranje znači uspostavljanje novog načina planiranja i raspodele budžetskih sredstava tako da se uvodi jasna veza između politika vlasti odnosno programa koje sprovodi, ciljeva tih programa i očekivanih rezultata s jedne, i sredstava potrebnih za njihovu realizaciju s druge strane.Praktično, uvođenje programskog budžetiranja bi trebalo da omogući merenje cene koštanja svakog ponuđenog rešenja nekog problema. Takođe, za izabrano rešenje se identifikuje korisnik koji je zadužen za realizaciju aktivnosti, a samim tim je uspostavljena i odgovornost za realizaciju aktivnosti. Način na koji sada naše lokalne vlasti izradjuju budžet je samo prvi korak ka programskom budžetu. U narednim godinama se očekuje nadogradnja programske strukture budžeta, procedura za pripremu budžeta, njegovo izvršavanje i izveštavanje. Programsku strukturu budžeta čine: Program, programska aktivnost i projekat. Program je skup mera koje korisnici budžetskih sredstava sprovode u skladu sa svojim ključnim nadležnostima i utvrđenim srednjoročnim ciljevima. Sastoji se od nezavisnih, ali tesno povezanih komponenata - programskih aktivnosti i/ili projekata. Utvrđuje se i sprovodi od strane jednog ili više korisnika budžetskih sredstava i nije vremenski ograničen.
Programska aktivnost je tekuća i kontinuirana delatnost korisnika budžetskih sredstava, koja nije vremenski ograničena. Sprovođenjem programske aktivnosti se postižu ciljevi koji doprinose dostizanju ciljeva programa. Utvrđuje se na osnovu uže definisanih nadležnosti korisnika budžetskih sredstava i mora biti deo programa. Projekat je vremenski ograničen poslovni poduhvat korisnika budžetskih sredstava čijim sprovođenjem se postižu ciljevi projekta, odnosno programa.