Institucionalni okvir i nadležnosti lokalne samouprave
Organi lokalne samouprave, njihova struktura, nadležnosti i okvir delovanja, kao i uloga ostalih organizacija i institucija na lokalnom nivou, ali i nas, građana, regulisan je Zakonom o lokalnoj samoupravi.Pored ovog zakona, rad lokalne samouprave je detaljnije uređen i statutom koji donosi skupština opštine/grada, a koji je najviši pravni akt jedinice lokalne samouprave.
Statutom se uređuju: prava i dužnosti jedinice lokalne samouprave i način njihovog ostvarivanja,broj odbornika skupštine jedinice lokalne samouprave, organizacija i rad organa i službi, način upravljanja građana poslovima iz nadležnosti jedinice lokalne samouprave, osnivanje i rad mesne zajednice i drugih oblika mesne samouprave, uslovi za pokretanje građanske inicijative i druga pitanja od značaja za jedinicu lokalne samouprave.
Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi, lokalna samouprava je pravo građana da upravljaju javnim poslovima od neposrednog, zajedničkog i opšteg interesa za lokalno stanovništvo, neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika u jedinicama lokalne samouprave. Lokalna samouprave je takođe i pravo i sposobnost organa lokalne samouprave da, u granicama zakona, uređuju poslove i upravljaju javnim poslovima koji su u njihovoj nadležnosti i od interesa za lokalno stanovništvo.
Izuzetno je važno da svi mi, kao članovi naše lokalne zajednice, uvek imamo u vidu ovu definiciju jer nam ona daje pravo da:
1. Učestvujemo u definisanju zajedničkog i opšteg interesa u našoj lokalnoj zajednici; 2. Učestvujemo u kreiranju načina na koji se na nivou naše lokalne zajednice upravlja javnim poslovima;
3. Pratimo na koji način organi lokalne samouprave upravljaju javnim poslovima;
4. Pratimo da li se, i u kojoj meri ostvaruje definisani zajednički i opšti interes.
Da bismo uspešno ostvarili ova svoja prava, neophodno je da se upoznamo sa strukturom lokalne samouprave i njenim nadležnostima koje su propisane zakonom, i da našim aktivnostima obezbedimo stvaranje mehanizama koji obezbeđuju ostvarenje ovih prava svim zainteresovanim građanima I organizacijama.
1. Donošenje i realizacija programa razvoja u ključnim oblastima našeg života i delovanja, kao što su: privreda, zapošljavanje, turizam, poljoprivreda, sport, kultura, omladinska politika, socijalna zaštita, ekologija i slično;
2. Donošenje urbanističkih planova i prostorno uređenje
3. Finansijski poslovi među kojima su najvažniji:
- donošenje budžeta i završnog računa,
- utvrđenje stopa izvornih prihoda i određivanje visine lokalnih taksi i naknada i - upravljnje imovinom lokalne samouprave i njeno uvećanje i korišćenje imovine u državnoj svojini.
4) Stambeno - komunalni poslovi - uređenje i obavljanje komunalnih delatnosti: - vodosnabdevanje,
- održavanje gradske čistoće,
- održavanje deponija,
- linijski gradski i prigradski prevoz putnika iautotaksi prevoza putnika,
- uređivanje, održavanje i korišćenje pijaca, parkova, zelenih, rekreacionih i drugih javnih površina, javnih parkirališta, javna rasveta, uređivanje i održavanje grobalja i sahranjivanje i dr.,
i stara se o održavanju stambenih zgrada i uređuje korišćenje poslovnog prostora;
5) Putna infrastruktura - uređuje obavljanje poslova koji se odnose na izgradnju, rehabilitaciju i rekonstrukciju, održavanje, zaštitu, korišćenje, razvoj i upravljanje lokalnim i nekategorisanim putevima i ulicama u naselju;
6) Osnivanje ustanova u oblasti osnovnog obrazovanja, kulture, primarne zdravstvene zaštite, socijalne zaštite, fizičke kulture, sporta, dečje zaštite i turizma;
7) Zaštita od elementarnih i drugih većih nepogoda;
8) Ljudska prava i prava pripadnika nacionalnih manjina i etničkih grupa: - Ostvarivanje, zaštita i unapređenju ljudskih prava i individualnih i kolektivnihpripadnika nacionalnih manjina i etničkih grupa,
- Utvrđivanje jezika i pisma nacionalnih manjina koji su u službenoj upotrebi na teritoriji opštine;
- Pomoć u razvoju različitih oblika samopomoći i solidarnosti sa licima sa posebnim potrebama kao i sa licima koja su suštinski u nejednakom položaju sa ostalim građanima i podstiče aktivnosti i pruža pomoć organizacijama invalida i drugim socijalno-humanitarnim organizacijama na svojoj teritoriji;
- Organizacija službi pravne pomoći građanima;
9) Javno informiasnjeod lokalnog značaja i obezbeđuje uslove za javno informisanje na srpskom jeziku i jeziku nacionalnih manjina koji se koriste na teritoriji opštine, osnivanje televizijskih i radiostanica radi izveštavanja na jeziku nacionalnih manjina;
10) Inspekcijski poslovi - obrazovanje inspekcijskih službi i inspekcijski nadzor nad izvršenjem propisa i drugih opštih akata iz nadležnosti opštine.
Gradovi i opštine radi obavljanja svojih poslova za zadovoljavanje potreba lokalnog stanovništva mogu da osnivaju preduzeća, ustanove i druge organizacije koje vrše pojedine poslove iz nadležnosti lokalne samouprave, kao što su: ustanove kulture, predškolske ustanove, ustanove dečije i socijalne zaštite, zatim javna komunalna preduzeća, direkcije i slično.
Statutom se uređuju: prava i dužnosti jedinice lokalne samouprave i način njihovog ostvarivanja,broj odbornika skupštine jedinice lokalne samouprave, organizacija i rad organa i službi, način upravljanja građana poslovima iz nadležnosti jedinice lokalne samouprave, osnivanje i rad mesne zajednice i drugih oblika mesne samouprave, uslovi za pokretanje građanske inicijative i druga pitanja od značaja za jedinicu lokalne samouprave.
Prema Zakonu o lokalnoj samoupravi, lokalna samouprava je pravo građana da upravljaju javnim poslovima od neposrednog, zajedničkog i opšteg interesa za lokalno stanovništvo, neposredno i preko slobodno izabranih predstavnika u jedinicama lokalne samouprave. Lokalna samouprave je takođe i pravo i sposobnost organa lokalne samouprave da, u granicama zakona, uređuju poslove i upravljaju javnim poslovima koji su u njihovoj nadležnosti i od interesa za lokalno stanovništvo.
Izuzetno je važno da svi mi, kao članovi naše lokalne zajednice, uvek imamo u vidu ovu definiciju jer nam ona daje pravo da:
1. Učestvujemo u definisanju zajedničkog i opšteg interesa u našoj lokalnoj zajednici; 2. Učestvujemo u kreiranju načina na koji se na nivou naše lokalne zajednice upravlja javnim poslovima;
3. Pratimo na koji način organi lokalne samouprave upravljaju javnim poslovima;
4. Pratimo da li se, i u kojoj meri ostvaruje definisani zajednički i opšti interes.
Da bismo uspešno ostvarili ova svoja prava, neophodno je da se upoznamo sa strukturom lokalne samouprave i njenim nadležnostima koje su propisane zakonom, i da našim aktivnostima obezbedimo stvaranje mehanizama koji obezbeđuju ostvarenje ovih prava svim zainteresovanim građanima I organizacijama.
Nadležnosti lokalne samouprave
Poslovi iz nadležnosti lokalne samouprave definisani zakonom mogu se svrstati u nekoliko grupa, i to:1. Donošenje i realizacija programa razvoja u ključnim oblastima našeg života i delovanja, kao što su: privreda, zapošljavanje, turizam, poljoprivreda, sport, kultura, omladinska politika, socijalna zaštita, ekologija i slično;
2. Donošenje urbanističkih planova i prostorno uređenje
3. Finansijski poslovi među kojima su najvažniji:
- donošenje budžeta i završnog računa,
- utvrđenje stopa izvornih prihoda i određivanje visine lokalnih taksi i naknada i - upravljnje imovinom lokalne samouprave i njeno uvećanje i korišćenje imovine u državnoj svojini.
4) Stambeno - komunalni poslovi - uređenje i obavljanje komunalnih delatnosti: - vodosnabdevanje,
- održavanje gradske čistoće,
- održavanje deponija,
- linijski gradski i prigradski prevoz putnika iautotaksi prevoza putnika,
- uređivanje, održavanje i korišćenje pijaca, parkova, zelenih, rekreacionih i drugih javnih površina, javnih parkirališta, javna rasveta, uređivanje i održavanje grobalja i sahranjivanje i dr.,
i stara se o održavanju stambenih zgrada i uređuje korišćenje poslovnog prostora;
5) Putna infrastruktura - uređuje obavljanje poslova koji se odnose na izgradnju, rehabilitaciju i rekonstrukciju, održavanje, zaštitu, korišćenje, razvoj i upravljanje lokalnim i nekategorisanim putevima i ulicama u naselju;
6) Osnivanje ustanova u oblasti osnovnog obrazovanja, kulture, primarne zdravstvene zaštite, socijalne zaštite, fizičke kulture, sporta, dečje zaštite i turizma;
7) Zaštita od elementarnih i drugih većih nepogoda;
8) Ljudska prava i prava pripadnika nacionalnih manjina i etničkih grupa: - Ostvarivanje, zaštita i unapređenju ljudskih prava i individualnih i kolektivnihpripadnika nacionalnih manjina i etničkih grupa,
- Utvrđivanje jezika i pisma nacionalnih manjina koji su u službenoj upotrebi na teritoriji opštine;
- Pomoć u razvoju različitih oblika samopomoći i solidarnosti sa licima sa posebnim potrebama kao i sa licima koja su suštinski u nejednakom položaju sa ostalim građanima i podstiče aktivnosti i pruža pomoć organizacijama invalida i drugim socijalno-humanitarnim organizacijama na svojoj teritoriji;
- Organizacija službi pravne pomoći građanima;
9) Javno informiasnjeod lokalnog značaja i obezbeđuje uslove za javno informisanje na srpskom jeziku i jeziku nacionalnih manjina koji se koriste na teritoriji opštine, osnivanje televizijskih i radiostanica radi izveštavanja na jeziku nacionalnih manjina;
10) Inspekcijski poslovi - obrazovanje inspekcijskih službi i inspekcijski nadzor nad izvršenjem propisa i drugih opštih akata iz nadležnosti opštine.
Struktura lokalne samouprave
Organi opštine su: skupština opštine, predsednik opštine, opštinsko veće i opštinska uprava.Gradovi i opštine radi obavljanja svojih poslova za zadovoljavanje potreba lokalnog stanovništva mogu da osnivaju preduzeća, ustanove i druge organizacije koje vrše pojedine poslove iz nadležnosti lokalne samouprave, kao što su: ustanove kulture, predškolske ustanove, ustanove dečije i socijalne zaštite, zatim javna komunalna preduzeća, direkcije i slično.
Grafikon 1. STRUKTURA LOKALNE SAMOUPRAVE
Skupština opštine je najviši organ opštine koji vrši lokalnu vlast.Skupštinu opštine čine odbornici, koje biramo na neposrednim izborima. Odbornici su naši izabrani predstavnici kojima poveravamo vršenje vlasti, tj.rad na uređenju javnih poslova za ostvarenje opštih interesa naše lokalne zajednice.
Skupština opštinedonosi Statut opštine koji je najviši akt opštine.Statutom opštine se uređuje rad opštine i svih njenjih organa.Pored toga, Skupština donosi programe razvoja opštine i programe razvoja pojedinih delatnosti.
Skupština opštine upravlja finansijama opštine, donosi budžet i završni račun, ali i utvrđuje opštinske takse i druge lokalne prihode i način njihove naplate. Takođe, Skupština opštinedonosi akt o javnom zaduživanju opštine.
Skupština opštine osniva službe, javna preduzeća, ustanove i organizacije, utvrđene statutom opštine i vrši nadzor nadnjihovim radom.
Sednice skupštine opštine su javne, što nam ostavlja mogućnost da pratimo rad Skupštine i delovanje naših izabranih predstavnika.
Skupština opštinedonosi Statut opštine koji je najviši akt opštine.Statutom opštine se uređuje rad opštine i svih njenjih organa.Pored toga, Skupština donosi programe razvoja opštine i programe razvoja pojedinih delatnosti.
Skupština opštine upravlja finansijama opštine, donosi budžet i završni račun, ali i utvrđuje opštinske takse i druge lokalne prihode i način njihove naplate. Takođe, Skupština opštinedonosi akt o javnom zaduživanju opštine.
Skupština opštine osniva službe, javna preduzeća, ustanove i organizacije, utvrđene statutom opštine i vrši nadzor nadnjihovim radom.
Sednice skupštine opštine su javne, što nam ostavlja mogućnost da pratimo rad Skupštine i delovanje naših izabranih predstavnika.
Skupština opštine osniva stalna ili povremena radna tela. Ova radna tela bi trebalo da imaju savetodavnu ulogu prilikom razmatranja pitanja iz različitih oblasti (npr. finansije, zapošljavanje, urbanizam, poljoprivreda, omladinska politika, sport, zdravstvo i slično).Broj radnih tela, izbor, prava i dužnosti članova radnih tela definišu se statutom opštine.U rad radnih tela moguće je uključivanje stručnjaka iz oblasti rada radnih tela.
Još jedna važna nadležnost Skupštine je izbor i razrešenje izvršnih organa opštine.
Izvršni organi opštinesupredsednik opštine i opštinsko veće.
Najvažnija uloga predsednika opštine je uloga naredbodavca za izvršenje budžeta i sav novac koji se troši iz opštinskog budžeta, troši se tek nakon odobrenja predsednika opštine.
Najvažniji poslovi koje obavlja opštinsko veće se odnose na: 1. predlaganje rešenja za sva pitanja o kojima odlučuje Skupština i predlaganje akata koje donosi Skupština,
2. izvršenje odluka koje donosi Skupština i staranje o njihovom izvršenju,
3. usmeravanje i nadzor nad radom opštinske uprave.
Opštinska uprava je operativni organ opštine sa kojim se najčešće susrećemo. To je zbog toga što je opštinska uprava zadužena da izvršava odluke skupštine opštine, predsednika opštine i opštinskog veća i vrši nadzor nad izvršavanjem propisa i drugih opštih akata skupštine opštine. Pored toga, opštinska uprava priprema nacrte odluka koje donosi skupština opštine, predsednik opštine i opštinskoveće. Ovo je važno znati u situacijama kada želimo da utičemo na izgled odluka koje se kreiraju i donose na lokalnom nivou. Opštinska uprava, tj.njene službe su te koje pripremaju nacte odluka i sprovode sve procedure za njihovu izradu, te je iz tog razloga to nekada prva adresa na koju odlazimo sa svojim zahtevom.
Opštinskom upravom rukovodi načelnik koga postavlja opštinsko veće. U okviru opštinske uprave formiraju se službe zadužene za rešavanje pitanja iz pojedinih oblasti, kao što su: finansije, urbanizam, društvene delatnosti (obrazovanje, sport i omladina, kultura), komunalni poslovi, inspekcijski poslovi i slično.
Radi zadovoljavanja potreba i interesa lokalnog stanovništva u selima i u gradskim naseljima se osnivaju mesne zajednice.Suština osnivanja mesnih zajednica jeste uključivanje lokalnog stanovništva u rešavanje konkretnih problema užeg područja za koje se osniva mesna zajednica.
Način izbora organa mesne zajednice, način funkcionisanja i poslovi koje obavlja definisani su Satutom mesne zajednice.Sredstva za rad mesne zajednice obezbeđuju se u budžetu opštine, od donacija ili samodoprinosa.
Zakonom je propisano da organi jedinica lokalne samouprave mogu sarađivati sa nevladinim organizacijama, humanitarnim organizacijama i drugim organizacijama, u interesu jedinice lokalne samouprave i stanovništva. Pored toga, propisani su i načini neposrednog učešća građana u odlučivanju u lokalnoj samoupravi, i to: građanska inicijativa, zbor građana i referendum.
Građanska inicijativa je institut koji omogućava građanima da predlažu skupštini jedinice lokalne samouprave donošenje određenih odluka i propisa kojima će se urediti neka pitanja koja su u nadležnosti lokalne samouprave, a važna su za život građana.Putem građanske inicijative građani će skupštini lokalne samouprave ukazati da postoji neko pitanje koje nije adekvatno uređano i zahtevati da lokalna skupština to pitanje uredi donošenjem neophodnog propisa.Građanska inicijativa može, pored zahteva da se uredi neko pitanje, sadržati i konkretan prodlog, odnosno rešenje kako da se neko pitanje uredi ili neki problem reši.
O predlogu koji građani upute putem građanske inicijative skupština je dužna da održi raspravu i da dostavi obrazložen odgovor građanima u roku od 60 dana od dobijanja predloga.
Statutom jedinice lokalne samouprave utvrđuje se broj potpisa građana potreban za punovažno pokretanje građanske inicijative. Broj potpisa za pokretanje građanske inicijative ne može biti manji od 5% od ukupnog broja birača. Zbor građana se saziva za deo teritorije jedinice lokalne samouprave, kvart ili naselje. Zbor građana raspravlja i većinom glasova prisutnih usvaja zahteve i predloge i upućuje ih skupštini ili pojedinim organima i službama jedinice lokalne samouprave.Organi i službe jedinice lokalne samouprave dužni su da u roku od 60 dana od održavanja zbora građana, razmotre zahteve i predloge građana i o njima zauzmu stav, odnosno donesu odgovarajuću odluku ili meru i o tome obaveste građane. Način sazivanja zbora građana, njegov rad, kao i način utvrđivanja predloga zbora uređuje se statutom i odlukom skupštine opštine.
Skupština jedinice lokalne samouprave može da raspiše **referendumo** pitanjima iz svoje nadležnosti obično u situaciji kada oko nekog pitanja ne postoji konsenzus u skupštini, ili kada skupština smatra da je za rešavanje nekog pitanja važno mišljenje građana.
Drugi slučaj raspisivanja raferenduma jeste kada se referendum raspisuje na predlog građana. Skupština jedinice lokalne samouprave je dužna da raspiše referendum ukoliko dobije predlog za njegovo raspisivanje od najmanje 10% birača od ukupnog biračkog tela u jedinici lokalne samouprave. Odluka putem referenduma je doneta ako se za nju glasa većina građana koja je glasala, pod uslovom da je glasalo više od polovine ukupnog broja građana. Odluka doneta na referendumu je obavezna, a skupština jedinice lokalne samouprave je ne može staviti van snage, niti izmenama i dopunama menjati njenu suštinu u narednom periodu od godinu dana od dana donošenja odluke.
Iako su ovi vidovi neposrednog učešća građana u rešavanju problema i odlučivanju na lokalnom nivou omogućeni zakonom, činjenica je da se oni retko primenjuju. S jedne strane, građani ne poznaju dovoljno ove mogućnosti učešća i nisu uvereni da će njihove inicijative dati rezultate, dok, s druge strane, predstavnici lokalnih vlasti obično ne rade ništa na promociji ovih insituta kod građana i nemaju svest o potrebi uključivanja građanai saradnje sa građanima.
Jedan od zadataka organizacija civilnog društva, bez obzira na ciljeve i oblasti delovanja, može da bude i ohrabrivanje građanima da ove zakonom ostavljene mogućnosti uključivanja u rešavanje problema na lokalnom nivou koriste.
Još jedna važna nadležnost Skupštine je izbor i razrešenje izvršnih organa opštine.
Izvršni organi opštinesupredsednik opštine i opštinsko veće.
Najvažnija uloga predsednika opštine je uloga naredbodavca za izvršenje budžeta i sav novac koji se troši iz opštinskog budžeta, troši se tek nakon odobrenja predsednika opštine.
Najvažniji poslovi koje obavlja opštinsko veće se odnose na: 1. predlaganje rešenja za sva pitanja o kojima odlučuje Skupština i predlaganje akata koje donosi Skupština,
2. izvršenje odluka koje donosi Skupština i staranje o njihovom izvršenju,
3. usmeravanje i nadzor nad radom opštinske uprave.
Opštinska uprava je operativni organ opštine sa kojim se najčešće susrećemo. To je zbog toga što je opštinska uprava zadužena da izvršava odluke skupštine opštine, predsednika opštine i opštinskog veća i vrši nadzor nad izvršavanjem propisa i drugih opštih akata skupštine opštine. Pored toga, opštinska uprava priprema nacrte odluka koje donosi skupština opštine, predsednik opštine i opštinskoveće. Ovo je važno znati u situacijama kada želimo da utičemo na izgled odluka koje se kreiraju i donose na lokalnom nivou. Opštinska uprava, tj.njene službe su te koje pripremaju nacte odluka i sprovode sve procedure za njihovu izradu, te je iz tog razloga to nekada prva adresa na koju odlazimo sa svojim zahtevom.
Opštinskom upravom rukovodi načelnik koga postavlja opštinsko veće. U okviru opštinske uprave formiraju se službe zadužene za rešavanje pitanja iz pojedinih oblasti, kao što su: finansije, urbanizam, društvene delatnosti (obrazovanje, sport i omladina, kultura), komunalni poslovi, inspekcijski poslovi i slično.
Radi zadovoljavanja potreba i interesa lokalnog stanovništva u selima i u gradskim naseljima se osnivaju mesne zajednice.Suština osnivanja mesnih zajednica jeste uključivanje lokalnog stanovništva u rešavanje konkretnih problema užeg područja za koje se osniva mesna zajednica.
Način izbora organa mesne zajednice, način funkcionisanja i poslovi koje obavlja definisani su Satutom mesne zajednice.Sredstva za rad mesne zajednice obezbeđuju se u budžetu opštine, od donacija ili samodoprinosa.
Učešće građana u odlučivanju na lokalnom nivou
Zakonom je propisano da organi jedinica lokalne samouprave mogu sarađivati sa nevladinim organizacijama, humanitarnim organizacijama i drugim organizacijama, u interesu jedinice lokalne samouprave i stanovništva. Pored toga, propisani su i načini neposrednog učešća građana u odlučivanju u lokalnoj samoupravi, i to: građanska inicijativa, zbor građana i referendum.
Građanska inicijativa je institut koji omogućava građanima da predlažu skupštini jedinice lokalne samouprave donošenje određenih odluka i propisa kojima će se urediti neka pitanja koja su u nadležnosti lokalne samouprave, a važna su za život građana.Putem građanske inicijative građani će skupštini lokalne samouprave ukazati da postoji neko pitanje koje nije adekvatno uređano i zahtevati da lokalna skupština to pitanje uredi donošenjem neophodnog propisa.Građanska inicijativa može, pored zahteva da se uredi neko pitanje, sadržati i konkretan prodlog, odnosno rešenje kako da se neko pitanje uredi ili neki problem reši.
O predlogu koji građani upute putem građanske inicijative skupština je dužna da održi raspravu i da dostavi obrazložen odgovor građanima u roku od 60 dana od dobijanja predloga.
Statutom jedinice lokalne samouprave utvrđuje se broj potpisa građana potreban za punovažno pokretanje građanske inicijative. Broj potpisa za pokretanje građanske inicijative ne može biti manji od 5% od ukupnog broja birača. Zbor građana se saziva za deo teritorije jedinice lokalne samouprave, kvart ili naselje. Zbor građana raspravlja i većinom glasova prisutnih usvaja zahteve i predloge i upućuje ih skupštini ili pojedinim organima i službama jedinice lokalne samouprave.Organi i službe jedinice lokalne samouprave dužni su da u roku od 60 dana od održavanja zbora građana, razmotre zahteve i predloge građana i o njima zauzmu stav, odnosno donesu odgovarajuću odluku ili meru i o tome obaveste građane. Način sazivanja zbora građana, njegov rad, kao i način utvrđivanja predloga zbora uređuje se statutom i odlukom skupštine opštine.
Skupština jedinice lokalne samouprave može da raspiše **referendumo** pitanjima iz svoje nadležnosti obično u situaciji kada oko nekog pitanja ne postoji konsenzus u skupštini, ili kada skupština smatra da je za rešavanje nekog pitanja važno mišljenje građana.
Drugi slučaj raspisivanja raferenduma jeste kada se referendum raspisuje na predlog građana. Skupština jedinice lokalne samouprave je dužna da raspiše referendum ukoliko dobije predlog za njegovo raspisivanje od najmanje 10% birača od ukupnog biračkog tela u jedinici lokalne samouprave. Odluka putem referenduma je doneta ako se za nju glasa većina građana koja je glasala, pod uslovom da je glasalo više od polovine ukupnog broja građana. Odluka doneta na referendumu je obavezna, a skupština jedinice lokalne samouprave je ne može staviti van snage, niti izmenama i dopunama menjati njenu suštinu u narednom periodu od godinu dana od dana donošenja odluke.
Iako su ovi vidovi neposrednog učešća građana u rešavanju problema i odlučivanju na lokalnom nivou omogućeni zakonom, činjenica je da se oni retko primenjuju. S jedne strane, građani ne poznaju dovoljno ove mogućnosti učešća i nisu uvereni da će njihove inicijative dati rezultate, dok, s druge strane, predstavnici lokalnih vlasti obično ne rade ništa na promociji ovih insituta kod građana i nemaju svest o potrebi uključivanja građanai saradnje sa građanima.
Jedan od zadataka organizacija civilnog društva, bez obzira na ciljeve i oblasti delovanja, može da bude i ohrabrivanje građanima da ove zakonom ostavljene mogućnosti uključivanja u rešavanje problema na lokalnom nivou koriste.